Lăng mộ đá và các khu lăng mộ đá là một nét đẹp tâm linh của người Việt Nam. Nó thể hiện truyền thống “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây/ Uống nước nhớ nguồn” của người Việt. Chế tác và thi công các lăng mộ đá đẹp là một cách bày tỏ tình cảm thiêng liêng của bậc con cháu đối với ông bà tổ tiên. Các mẫu hoa văn lăng mộ đá cũng rất được gia chủ chú trọng.
Một khu lăng mộ đá, hay một lăng mộ đá đẹp thường gắn liền với những hoa văn, họa tiết được khắc họa trên mỗi một lăng mộ. Trong bài viết này, Đá Mỹ Nghệ Ninh Bình sẽ giới thiệu đến quý khách hàng những mẫu hoa văn lăng mộ đá đẹp, ấn tượng và phổ biến nhất hiện nay.
Khu lăng mộ đá là một công trình tâm linh bao gồm nhiều hạng mục tạo nên một thể thống nhất về kiến trúc tâm linh cũng như giá trị thẩm mỹ. Khu lăng mộ đá bao gồm: các ngôi mộ đá, cuốn thư, lăng thờ chung, lan can,, cổng đá… tất cả đều được làm từ đá xanh tự nhiên và chạm khắc hoa văn nghệ thuật. Hoa văn trên từng hạng mục sẽ có ý nghĩa khác nhau.
Các mẫu hoa văn lăng mộ đá đẹp
Hoa văn lăng mộ đá là một phần không thể thiếu trong quá trình chế tác và thi công lăng mộ đá.
Thông thường sau khi xây dựng lăng mộ đá, các nghệ nhân sẽ chạm khắc các mẫu hoa văn đẹp, tinh tế để trang trí cho ngôi mộ. Mỗi loại hoa văn thể hiện sự tâm linh, tôn trọng, cũng như trang trí cho một ngôi mộ và mang một ý nghĩa riêng.
Các mẫu hoa văn lăng mộ đá đẹp phổ biến hiện nay là: Hoa văn rồng phượng, hoa sen, tùng cúc trúc mai, hoa văn thiên thần, thánh giá, cây nho, quyển kinh thánh,… Mỗi một loại hoa văn lăng mộ đá đều mang những ý nghĩa khác nhau và được trình bày phù hợp theo phong tục tập quán của người Việt Nam.
Ý nghĩa của từng loại hoa văn lăng mộ đá
Hoa văn trên cổng đá khu lăng mộ
Cổng khu lăng mộ đá là một trong những bộ phận hợp thành của khu lăng mộ. Đây được coi là bộ mặt của toàn bộ khu lăng mộ và cũng có ý nghĩa tâm linh vô cùng quan trọng. Việc lựa chọn hoa văn chạm khắc trên cổng đá cũng vô cùng quan trọng. Thông thường, các loại hoa văn trên khu lăng mộ được lựa chọn nhiều nhất là: Đôi câu đối, hoa văn chữ Hán, tứ linh, tứ quý… đây đều là những loại hoa văn phổ biến nhất hiện nay.
Đôi câu đối: Đôi câu đối hay là những câu thơ thường được lựa chọn chạm khắc lên cổng đá khu lăng mộ với ý nghĩa tưởng nhớ đến công sinh thành, nuôi dưỡng, ca ngợi tổ tiên dòng họ và khắc ghi những truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam.
Hoa văn chữ Hán: Hoa văn chữ Hán trên lăng mộ đá ngoài ý nghĩa trang trí thì thứ mà người ta muốn nói lên đầu tiên chính là tư duy. Hoa văn chữ trên cổng lăng mộ thường được chạm khắc thanh cao, mềm mại thể hiện tài năng của người nghệ nhân. Và người nghệ nhận chạm khắc hoa văn chữ được ví như là một người nghệ sĩ.
Ngoài đôi câu đối, hoa văn chữ hán thì tứ quý và tứ linh cũng là những hoa văn phổ biến được lựa chọn khi thi công cổng lăng mộ đá.
Hoa văn trên cuốn thư đá
Cuốn thư đá có ý nghĩa phong thủy vô cùng quan trọng. Một trong những ý nghĩa tâm linh phong thủy của cuốn thư đá chính là vật dùng để chắn những tà khí độc làm ảnh hưởng đến sự bình an và tài lộc của gia chủ. Thông thường cuốn thư đá được đặt ở chính giữa của khu lăng mộ đá, ngay cổng vào lăng mộ đá. Vì vai trò quan trọng của cuốn thư đá nên hoa văn họa tiết của cuốn thư đá cũng được lựa chọn rất kỹ lưỡng.
Các loại hoa văn phổ biến của cuốn thư đá gồm: Ngũ phúc lâm môn, Song long chầu nguyệt, Long cuốn thủy, ngoài ra còn có hoa văn chữ. Ngoài hoa văn chính thì còn có hoa văn họa tiết trang trí như là: hoa lá, mây, bút, kiếm….
Hai bên của cuốn thư đá được khắc họa gồm một bên là bút, một bên là kiếm tượng trưng cho tri thức và sức mạnh. Ngoài ra còn bổ sung thêm các họa tiết song long chầu nguyệt, thể hiện cho âm dương hài hòa, may mắn tốt đẹp.
Ngũ phúc lâm môn: Ngũ phúc lâm môn có nghĩa là 5 cái phúc (Phúc, Lộc, Thọ, Khang, Ninh). Và biểu tượng của Ngũ phúc lâm môn chính là con dơi. Có ý nghĩa là may mắn, an yên. Họa tiết 5 con dơi kết lại, xếp thành vòng tròn là hình ảnh thường thấy khi nói về Ngũ Phúc Lâm Môn.
Song long chầu nguyệt: Hoa văn chầu nguyệt là một trong những hoa văn phổ biến trên cuốn thư đá. Hoa văn này có thể hiện cho sự quy tụ sức mạnh thiêng liêng phù trợ cho sự giao hòa, tương sinh, tương hợp của âm dương ngũ hành, cho sự sống và sự sinh sôi, tượng trưng cho tài lộc, mang lại đại cát đại lợi. Cặp rồng chầu mặt trăng thể hiện quyền lực và sức mạnh bảo vệ của gia tiên dành cho hậu thế.
Ngoài hình thú, thì hoa văn chữ cũng được lựa chọn nhiều để trang trí cuốn thư đá. Các chữ: Phúc – Lộc – Thọ… có ý nghĩa mang lại tài lộc cho con cháu trong gia đình, dòng họ.
Các loại hoa văn phổ biến trên từng ngôi mộ đá
Mộ đá Phật giáo
- Hoa văn Rồng – Phượng
Trong tất cả các loại hoa văn được chạm khắc trên lăng mộ đá thì hoa văn rồng phượng là loại hoa văn có ý nghĩa lớn về mặt phong thủy.
Con rồng tượng trưng cho quyền lực và sức mạnh. Hoa văn rồng là biểu tượng của sự hoàn hảo, là linh vật đứng thứ nhất trong tứ linh (Long – Ly – Quy – Phượng). Chạm khắc hoa văn rồng trên lăng mộ đá thể hiện sự tôn trọng đối với người đã khuất.
Phượng thể hiện cho sự thanh tao, bất tử. Chạm khắc hoa văn Phượng trên mộ với mong muốn dành những điều tốt đẹp nhất cho người đã khuất.
- Hoa văn Tùng – Trúc – Cúc – Mai
Tùng – Trúc – Cúc – Mai là tứ cây thể hiện cho 4 bốn mùa Xuân Hạ Thu Đông. Hoa văn Tùng – Trúc – Cúc – Mai xuất hiện không chỉ trên lăng mộ đá mà còn có mặt trong tất cả các loại công trình tâm linh khác như: Đình, Chùa, Miếu, Nhà thờ họ…
4 loại cây này tượng trưng cho sự trường thọ, phúc lộc, lòng dũng cảm và sự sống bất diệt.
- Hoa văn Hoa sen
Vốn được mệnh danh là quốc hoa nên không có gì lạ khi loài hoa này xuất hiện trên các công trình tâm linh của người Việt Nam. Hoa sen biểu đạt cho sự cao quý, thanh thoát và nhẹ nhàng. Thể hiện phẩm những chất quý báu: sự thuần khiết của linh hồn, ý chí kiên cường… Những khối đá tự nhiên thô sơ sẽ trở nên mềm mại rất nhiều khi được các nghệ nhân chạm khắc loài hoa này lên.
Mộ đá Công giáo
Trái ngược với lăng mộ đá Phật giáo, hoa văn chạm khắc trên lăng mộ đá Công giáo mang những đặc trưng tín ngưỡng riêng của người theo đạo Thiên chúa. Các loại hoa văn phổ biến trên lăng mộ đá Công giáo gồm: Hoa văn cây thánh giá, hoa văn thiên thần, hoa văn quyền kinh thánh hay là hình tượng cây nho.
– Hoa văn cây thánh giá: Mẫu hoa văn này thể hiện sự tôn trọng, thành kính của người sống với người đã khuất. Ngoài ra, còn thể hiện sự tôn nghiêm cho ngôi mộ.
– Hoa văn thiên thần: Mẫu hoa văn này thể hiện sự tốt đẹp và bình an. Hoa văn thiên thần còn có ý nghĩa tiễn người đã khuất về với Chúa. Ngoài ra nó còn thể hiện mong muốn những người đã khuất khi về với chúa sẽ có một cuộc sống tốt đẹp và hạnh phúc.
– Hoa văn quyển kinh thánh: Mẫu hoa văn này thể hiện sự tin tưởng bất diệt của những con chiên đối với chúa.
– Hoa văn cây nho: Mẫu hoa văn này thường xuất hiện trên mộ của các bậc sinh thành. Thể hiện hình ảnh linh thiêng và đầy hiếu thảo mà các con chiên luôn hướng đến. Mẫu hoa văn cây nho còn thể hiện mối quan hệ yêu thương khăng khít trong một gia đình.
Hoa văn trên lan can đá
Các loại hoa văn phổ biến dùng trang trí lan can đá bao gồm: Tứ quý (Tùng – Cúc – Trúc – Mai), Hoa cúc hóa, hoa sen, nụ sen, lá dây, chữ Thọ đỉnh, chữ Phúc. Ý nghĩa của các loại hoa văn tứ quý, hoa sen, chữ Thọ, chữ Phúc chúng tôi đã trình bày ở trên. Còn hoa văn Hoa cúc hóa có ý nghĩa là trường thọ, phúc lộc dồi dào. Trang trí hoa văn Hoa cúc hoa với mong muốn mang lại cho gia chủ cuộc sống may mắn, tài lộc. Nhiều gia chủ lựa chọn Hoa cúc hóa làm hoa văn cho lăng mộ đá vì hoa cúc mang vẻ đẹp đơn giản, mộc mạc, gần gũi nhưng lại có ý nghĩa vô cùng to lớn. Hoa cúc hóa được lựa chọn làm hoa văn không chỉ trong khu lăng mộ đá mà Cột đá hiên của Nhà thờ họ, đình, chùa, miếu thờ, điện thờ,…cũng xuất hiện nhiều loại hoa văn này.
Đèn đá
Đèn đá là một trong những thành phần không thể thiếu được trong các khu lăng mộ đá. Hoa văn trang trí trên mẫu đèn đá cũng vô cùng phong phú, đa dạng và mang ý nghĩa tâm linh. Một trong những hoa văn phổ biến hay xuất hiện ở đèn đá là hoa văn mặt nguyệt. Hoa văn mặt nguyệt thể hiện sự âm dương hòa hợp, của ngũ hành tương sinh tương khắc…
Lăng thờ chung
Lăng thờ chung hay còn gọi là long đình đá là nơi thờ chung của một gia tộc, dòng họ. Lăng thờ chung có lư hương đá, bình hoa đá. Đây là nơi để thắp hương cho tất cả người đã qua đời của gia tộc, dòng họ. Lăng thờ chung thường xuất hiện trong những khu lăng mộ gia tộc, dòng họ bề thế.
Với những gia tộc theo đạo Phật, hoa văn của Lăng thờ chung thường là: Tứ linh, tứ quý, hoa sen, hoa văn hình rồng hoặc là hình lá, mây trời, chim hạc…
Với những gia đình theo đạo Công giáo, hoa văn của lăng thờ chung thường là: dây nho, bông lúa, hình thánh giá, hình chúa, bữa tiệc ly, hoặc hình đức mẹ.
Có thể nói các mẫu hoa văn trong khu lăng mộ đá là một tác phẩm nghệ thuật, được chạm khắc bởi những nghệ nhân yêu nghề, có tay nghề cao. Hoa văn lăng mộ đá đẹp đòi hỏi tay nghề thợ mỹ nghệ phải cao, đội ngũ kỹ sư thiết kế cũng phải có trình độ chuyên môn giỏi.
Xem thêm: https://www.flickr.com/people/198732010@N05/
https://damynghe35vn.wixsite.com/damynghe35-vn
